Independent filmmaker Haile Gerima pleit voor authenticiteit

Blog

Vrijdag 16 februari, 2018

Op 27 januari organiseerden het IFFR en DDG samen een workshop van de veelgeprezen en invloedrijke filmmaker Haile Gerima (1946, Ethiopië).

Gerima is een onafhankelijk filmmaker en hoogleraar film aan de Howard University in Washington. Zijn bekendste film is Sankofa waar hij diverse prijzen mee won. Tijdens het IFFR waren een aantal van zijn films, waaronder Sankofa en Harvest 3000 Years te zien in het PACT programma (Pan African Cinema Today). Gerima is lid van de Rebellion Film Movement in Los Angeles, die zich voornamelijk richt op zwarte filmmakers.

 

Woede
‘Ik haat cinema, daarom wil ik het beheersen. Ontevredenheid is de beste drijfveer voor een filmmaker.’ Zo opende de Ethiopische filmmaker Haile Gerima (1946) zijn workshop in het Hilton hotel in Rotterdam. Zijn woede richt zich vooral op Hollywood dat een in zijn ogen ‘unjustified cause’ probeert te bewerkstelligen. De belangrijkste oorzaak van Gerima’s woede, zo wordt later in de workshop duidelijk, is het feit dat de cultuur van de niet-blanke bewoners van Amerika vernietigd wordt.

De Afrikaans-Amerikaanse manier van verhalen vertellen, is heel anders dan die van de White Anglo-Saxon Protestants (WASPs). Gerima vindt het essentieel dat niet blanke filmmakers hun eigen stem vinden en zich op hun eigen wijze uitdrukken en niet slechts imiteren. Jaren geleden werd hij met zijn film uitgenodigd voor een American Indie programma in de Melkweg. Aan alle aanwezige American Indie filmmakers werd ook een Dutch Indie programma gepresenteerd. Hij vond de Nederlandse films die hij zag, stuk voor stuk interessant. Een paar jaar geleden was hij weer op bezoek in Amsterdam en zag opnieuw een aantal Nederlandse films. Maar nu vond hij ze allemaal heel oninteressant. Wat was er anders? De films probeerden Hollywood te imiteren.

Ook Amerikaanse minderheids filmmakers doen dit vaak. Dat vindt Gerima zeer betreurenswaardig, omdat er toch al zo weinig echte zwarte of andere minderheden, zoals de oorspronkelijke Indianen, in films worden afgebeeld. Hij verafschuwt films als Driving Miss Daisy van Beresford of Amistad van Spielberg. Te karikaturaal en stereotiep in zijn ogen. Films zouden meer authentiek moeten zijn en het echte leven van Afrikaanse Amerikanen moeten weerspiegelen.

Zoals het geval is in zijn film Sankofa. Deze film laat op oorspronkelijke wijze zien hoe de slavernij in zijn werk ging. De film was baanbrekend omdat er nu eens geen geromantiseerd beeld van de slavernij op het witte doek kwam. Het motto van Sankofa is: ‘ga terug, zoek naar je eigen identiteit, en eigen je wijsheid, macht en hoop toe’.

Gerima vindt de drie-akten-structuur van Syd Field die op bijna alle filmscholen gedoceerd wordt, een erg beperkte benadering van het scenarioschrijven. Veel van de plot gaat verloren bij het publiek als ze naar de film kijken. In het scenario wordt duidelijk met wat voor intentie en accent je spreekt als filmmaker. Zelfs als een film goed geacteerd is en een sterk verhaal heeft, is de drie-akten-structuur te veel een hapklare formule. In Gerima’s ogen zijn er twee zaken cruciaal in het film maken:  het scenario en de montage.

 

Rebel
Gerima vergelijkt het maken van een film met het maken van freestyle jazzmuziek. Bij een vaak voorspelbare drie-akten-structuur, is er geen ruimte voor dat vrije aspect. Hij is ook meer geïnteresseerd  in het concept van een film dan in individuele shots. Het maken van een film is volgens hem een ‘struggle’, net als het in stand houden van een relatie. Hij adviseert de filmmakers in de zaal zich niet te laten kolonialiseren door Facebook, Twitter en YouTube.

Soms wordt Gerima gevraagd om zich te voegen bij groeperingen uit het film establishment, waar ook sterren als Brad Pitt of Matt Damon verschijnen, maar daar bedankt de filmmaker voor. Haile Gerima blijft een Independent filmmaker en een rebel in hart en nieren.

 

/Jaap Mees

 

Foto: Bas Czerwinski voor IFFR

Regisseer jij films of programma's die worden uitgezonden op televisie?

Meld je gratis aan bij auteursrechtenorganisatie VEVAM en ontvang vergoedingen voor je werken!

Sluit je aan bij VEVAM!

Contactgegevens

Dutch Directors Guild
De Lairessestraat 125 sous
1075 HH Amsterdam

kvk: 33298563
tel: +31 (0)6 836 72 215
e-mail: info@directorsguild.nl

Openingstijden:
Het DDG-bureau is telefonisch bereikbaar op:
maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 13.00 – 17.00 uur.