De toekomst van het digitale medialandschap

Blog

Donderdag 1 februari, 2018

Maandag 22 januari vond in een uitverkochte zaal van De Nieuwe Liefde een levendig debat plaats over de toekomst van de media in het licht van de digitale revolutie. Georganiseerd door DirectorsNL Academy, het kersverse forum van DirectorsNL, het samenwerkingsverband van DDG en VEVAM. Gastsprekers waren Carel Kuyl (voormalig mediadirecteur NTR), Ruurd Bierman (voormalig directeur NOS en Mediafonds) en Michel Mol (mediastrateeg). Jos de Putter (De Correspondent), Casper Sikkema (VICE) en Jeroen Koopman (NewBeTV) vertegenwoordigden het specifieke internetgedeelte van de avond.
Wat wordt de toekomstige rol van de Publieke Omroep en wat zijn de kansen voor makers in deze tijden van digitalisering waren twee van de thema’s. Meest gebruikte woorden van deze avond waren Netflix, kwaliteitscontent en relatie met publiek. Gespreksleider was publicist Fr
énk van de Linden.

 

Authentiek drama

Het gebouw De Nieuwe Liefde in Amsterdam, het centrum voor bezinning, debat en poëzie, is de plaats van handeling. Bezinning en debat zijn er volop deze avond, de poëzie komt van filmmaker Jos de Putter als hij halverwege de avond opmerkt dat ‘de mooiste bloemen vaak in de marge groeien’. Moderator en interviewer Frénk van der Linden is scherp en goed geïnformeerd. Hij vraagt door als het nodig is en weet het debat in goede banen te leiden.

Het eerst aan het woord komt Carel Kuyl voormalig mediadirecteur van de NTR.

Kuyl denkt dat er sprake is van een omwenteling, die je zou kunnen vergelijken met de uitvinding van de boekdrukkunst. Hij is van mening dat de manier waarop we consumeren en ook de manier waarop we content tot ons krijgen diepgravend gaat veranderen. Mensen kijken steeds minder naar lineaire televisie, gemiddeld 3 uur per dag. En de productie en distributie komt steeds meer in één hand te liggen. Dit heeft grote gevolgen, ook voor onafhankelijke makers, omdat de grotere bedrijven als Netflix, Amazon en YouTube de markt gaan domineren. In Nederland is er volgens hem eigenlijk geen televisie producent van enige omvang, die niet in handen is van een veel groter bedrijf. Wat is het antwoord hierop van de publieke omroep? Zij moeten andere prioriteiten gaan stellen en andere bestaansredenen gaan zoeken.

Sport, een goede bron van inkomsten, komt steeds meer in handen van conglomeraten. Voetbal is grotendeels opgekocht door Fox Sports. Ook op drama gebied kan er niet geconcurreerd worden met het buitenland. Afgezien van de vraag of dat niveau hier gehaald kan worden. Een aflevering van een Britse kwaliteitsserie als The Crown, over het leven van koningin Elisabeth, kost 12 miljoen euro per aflevering. Gigantische bedragen voor Nederlandse begrippen. Als antwoord hierop zou volgens Kuyl, de publieke omroep zich meer moeten richten op kleiner en meer authentiek drama.

 

Internationaal publiek

Ook Ruurd Bierman, mediaconsultant, ook voor de EBU (European Broadcasting Union), voormalig directeur NOS en Mediafonds, tegenwoordig voorzitter Nederlands Film Festival, denkt dat de mediamarkt drastisch gaat veranderen.

Het gebruik van Video on Demand (VoD) wordt steeds belangrijker. “Ons doel zou moeten zijn om met het Nederlandse drama in de Champions League van dramaseries te willen komen. Dat lukt de Scandinaviërs wel.” Volgens Bierman zou de film- en tv-industrie in Noorwegen, Zweden en Finland hier als voorbeeld kunnen dienen, omdat er sprake is van een vergelijkbaar cultuur- en medialandschap. In Scandinavië heeft men al last van die heel intense VoD competitie. Hun antwoord daarop is: minder producties, hogere budgetten en een betere kwaliteit. In deze landen wordt vaak hoogwaardige fictie gemaakt met een groter budget dan in Nederland. Met een extra investering van zo’n 100 miljoen zou, volgens Bierman, de Nederlandse samenleving een veel betere media- en audiovisuele-sector hebben. Als dat niet mogelijk is, dan valt te denken aan het invoeren van circulariteit; degenen die het geld verdienen, verplichten dat geld voor een deel te herinvesteren in nieuwe Nederlandse producties.

Kuyl’s oplossing ligt in het maken van onderscheidende content, Bierman wil de strijd aangaan, vat Frenk van der Linden beide sprekers samen. Hij vraagt om reacties uit het publiek. Die zijn verdeeld.

 

Video on Demand

Michel Mol, mediastrateeg, ziet VoD primair als bron van inkomsten.

Bij een succesvolle organisatie als Netflix zijn de kijkcijfers niet belangrijk, maar de maandelijkse inkomstenstroom van abonnees. Dit is voor Netflix ook het belangrijkste sturingsmechanisme: kijkers die hun abonnement niet opzeggen. “Daarom moeten ze net genoeg interessante content hebben voor elke specifieke doelgroep, zodat mensen hun abonnement niet beëindigen of naar de concurrent gaan. Dus de content moet goed genoeg zijn; er moeten een paar mooie dingen in zitten, paar mooie klassiekers, paar westerns, paar specifieke documentaires en comedy-series, om net die groepen aan je te binden.” Volgens Mol worden de lokale producties voor deze internationale spelers steeds belangrijker, ook om lokale markten aan zich te binden. Zeker als ze ook nog aan het buitenland verkocht worden. Als voorbeeld geeft hij de Spaanstalige lokale productie Narcos, die de hele wereld over gegaan is.

Van der Linden vraagt hoe het staat met de creatieve vrijheid van makers bij Netflix? Mol laat weten dat er in de pers en door regisseurs, acteurs en schrijvers gezegd wordt dat deze veel groter is dan bij de grote studio’s. “Neem Woody Allen. Hij maakte vorig jaar een tv-serie voor Amazon-video. Hij kreeg veel minder geld dan van de grote studio’s maar had wel meer creatieve vrijheid. Hij kreeg min of meer carte blanche. Dat was bij de studio’s niet het geval.”

 

Creatieve vrijheid

Creatieve vrijheid hadden regisseur Pieter Verhoeff en producent Hans de Weers juist niet genoeg bij het maken van de serie Tokio Trial, over het Japanse equivalent van het proces van Neurenberg na de Tweede Wereldoorlog. Een Japans, Canadees en Nederlandse coproductie.

De Japanners waren zeer kritisch op de historische details van het proces, om niet te zeggen op het pietluttige af. Pieter Verhoeff: “Bij het maken van drama moet de verbeelding een kans krijgen. Dit om bepaalde zaken te verbeelden in de geest van de historische gebeurtenissen. De Japanners zijn in het begin heel vriendelijk, ze worden verdrietig als wij niet meebuigen met ze, om tenslotte steeds harder en dwingender te worden.” Netflix kwam er pas later bij, en ging akkoord met de Japanners, omdat ze een poot aan de grond wilden krijgen in de Japanse markt. De Weers vertelt verder nog over de overname van Eyeworks door Warner Brothers.

Uit de zaal komt de vraag van producent Reinier Selen waarom de publieke omroep niet samenwerkt met Netflix? Deze organisatie schijnt niet zo’n makkelijke speler te zijn en bovendien dreigt het gevaar dat de streamingdienst, te zien in 190 landen, onze kleine omroepen opvreet.

In de zaal vraagt iemand waarom er niet meer inkomsten naar de makers gaan en of er niet meer ruimte moet komen voor nieuwe vertelvormen. Carel Kuyl zegt dat het financieel moeilijk is voor filmmakers, met name voor documentairemakers. Als oorzaak ziet hij vooral de grote bezuiniging van 250 miljoen bij de publieke omroep. Dat is 30% van de Hilversumse begroting.

Michel Mol merkt op, dat hij het jammer vindt dat telkens dezelfde grote namen aan bod komen. Er zou meer risico genomen moeten worden met nieuwe makers. De mediastrateeg denkt dat er een tweedeling bij filmmakers ontstaat. Een groep die vasthoudt aan de oude instituten als fondsen en subsidiënten en de zogenaamde do-it-yourself-makers. Zij wachten niet af, maar draaien met weinig middelen zelf een film en vinden daarna een producent of distributeur. Die mogelijkheden waren er voorheen niet.

Persoonlijk en urgent

Jos de Putter, documentairemaker en freelance producent bij De Correspondent, vindt dat we meer visueel moeten denken. Hij ontwikkelde voor De Correspondent de webdoc, een genre tussen artistiek en journalistiek in.

Het visuele verhalen vertellen bij een webdoc staat primair, daarna is pas de journalistieke invalshoek belangrijk. De maker moet niet slechts een feitelijk verslag geven, maar zichzelf als zoeker of gids opstellen. Voor het format dat De Putter ontwikkelde voor De Correspondent zijn de sleutelwoorden persoonlijk en urgent. “Op internet ben je bijna gedwongen om de auteur opnieuw uit te vinden. Je dwingt de maker om persoonlijk te zijn.” De maker vertelt de kijker een persoonlijk verhaal in de vorm van een videodagboek of een videobrief. En de urgentie ligt bij de kijker. Het gaat over iets dat de kijker onmiddellijk als relevant herkent. Het is geen l’art pour l’art.” In zekere zin is het klassiek wat ik doe”, zegt De Putter “Ik denk dat ik op een bepaalde manier film aan het herontdekken ben op internet”.

Van der Linden wil weten of er voor een hele generatie die dit wil gaan doen een markt is. Het is altijd een kwestie van talent, volgens De Putter. Wat hij doet is nadenken hoe je op internet voor jonge getalenteerde mensen, die heel moeilijk ergens terecht komen, maar die wel het talent hebben om een verhaal te vertellen, iets kunt betekenen. “Alles begint bij makers. Bij televisie zijn ze vergeten wat de maker is. Er zijn allemaal commissioning editors die zeggen: ‘wij gaan samen die film maken’, maar dat is allemaal bullshit. Filmmakers moeten op hun strepen staan en trots zijn dat ze maker zijn, en de mensen die al die banen hebben zouden dat om te beginnen opnieuw moeten inzien.”

 

VICE en NewBeTV

Tijd om twee nieuwe jonge internet productiehuizen te introduceren. VICE Media Benelux waarvan Casper Sikkema de hoofdredacteur is, en NewBeTV met als creative producer Jeroen Koopman.

VICE focust zich op jongeren en is ooit begonnen als punkachtig blaadje in Montreal. Nu is het een platform met kantoren in 30 landen. Ze hebben overal eigen teams, die vanuit hun eigen perspectief en leefwereld verhalen maken. Dit in tegenstelling tot de traditionele tv-journalistiek waarbij correspondenten de hele wereld over worden gestuurd om te berichten over mensen uit een ander land of cultuur.  Hun film Heavy Metal in Bhagdad, gemaakt door lokale Heavy Metal liefhebbers, was wat dat betreft een eyeopener: het laat zien hoe het is als je jong bent, om op zo’n verschrikkelijke plek te moeten leven. Het is hun ambitie de stem van een generatie te zijn. Ze maken producties als Charlottesville, Achter de Linies bij IS en Jongeren met een Euthanasie wens.

 

Jongeren

Jeroen Koopman is creative producer bij NewBeTv.  Ook een internetbedrijf. NewBeTV richt zich op de doelgroepen van 6-12, 13-19 en 20-34 jaar.

 

NewBeTV is een productiehuis dat zich beweegt in de wereld tussen tv en online. Ze zoeken hun makers in de grote vijver van succesvolle YouTube-makers. 6 jaar geleden begonnen als internetproducent, slaan ze, nu die markt enorm is gegroeid en de traditionele producenten er zich ook op gestort hebben, een brug naar de traditionele on-line tv.

Ze ontdekten dat YouTube-kijkers veelal op vaste tijden keken naar on-demand content. YouTube-makers hebben vaste upload schema’s voor het online plaatsen van video’s. Zo helpt NeweBeTV succesvolle YouTube-makers aan een televisieplatform, waar live-tv gemaakt wordt door niet tv-makers voor mensen die nooit tv kijken. En niet geheel onbelangrijk: daarmee bereiken ze de veelal immense achterban van die bewuste succesvollle YouTube-makers.

NewBeTV maakt programma’s als Models in Paris, Misfit en Moviezone Filmlab. De strategie is een doelgroep te kiezen en dan te kijken welk platform daarbij past.

Doelgroep denken is een andere manier van programma’s maken. Jos de Putter antwoordt op de vraag van Frénk wat succes is. Dat heeft met timing en schoonheid te maken zegt de filmmaker. Als mooi voorbeeld noemt hij de documentaire Those Who Feel The Fire Burning van Morgan Knibbe. Een hoogst originele documentaire vertelt vanuit de geest van een overleden vluchteling over andere vluchtelingen op Lampedusa. De film won een IDFA Award voor beste documentaire en een Gouden Kalf op het Nederlands Film Festival in Utrecht. De Putter produceerde eerst van deze maker voor De Correspondent, de korte film Shipwreck over vluchtelingen. Hij gelooft dat net als in de sport ook in film maken, de ware talenten altijd boven komen drijven. Jos de Putter is geïnteresseerd in ‘de marges van de film, daar groeien vaak de mooiste bloemen’.

Interactie

Nog een interessant punt wordt ingebracht door De Putter. Bij de publieke omroep is er nauwelijks sprake van een wisselwerking/interactie met het publiek. De omroep zendt slechts uit, dialoog is er niet of nauwelijks. Er is een gebrek aan daadkracht en fantasie. Iemand uit de zaal merkt op dat de maker niet aan doelgroep-denken moet doen, maar zich moet richten op het idee. Op het einde merkt een vrouwelijke maker nog op dat er helemaal geen vrouwen in het panel zitten. Waarvan akte.

Al met al een dynamische avond, waarin de thematiek vanuit zeer uiteenlopende invalshoeken benaderd werd en diverse visies aan bod zijn gekomen. Op de vraag van Frénk aan Ruurd Bierman hoe het nu verder moet met de film en televisie-industrie, antwoordt hij dat er meer avonden als deze moeten worden georganiseerd.

De live-stream van de avond is te bekijken op de facebook pagina van DDG en VEVAM.

 

/ door Jaap Mees

Regisseer jij films of programma's die worden uitgezonden op televisie?

Meld je gratis aan bij auteursrechtenorganisatie VEVAM en ontvang vergoedingen voor je werken!

Sluit je aan bij VEVAM!

Contactgegevens

Dutch Directors Guild
De Lairessestraat 125 sous
1075 HH Amsterdam

kvk: 33298563
tel: +31 (0)6 836 72 215
e-mail: info@directorsguild.nl

Openingstijden:
Het DDG-bureau is telefonisch bereikbaar op:
maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 13.00 – 17.00 uur.