;)
Onlangs zag ik de film Steekspel van Paul Verhoeven, waarvoor het scenario ontstond via publieksinput. Een project van René Mioch voor kabelbedrijf Ziggo. Op basis van een beginscene, geschreven door Kim van Kooten, moest ‘het publiek’ het verhaal verder schrijven, was het democratische idee. Daaruit zou dan een boeiend scenario ontstaan, waarmee Paul Verhoeven de eerste ‘user generated’ speelfilm in Nederland zou maken.
De film die hier uiteindelijk uit voortkwam was krap 53 minuten, te kort voor bioscooprelease. De rest moest worden opgevuld met de making-of, die vooral bestond uit het commentaar van de grote regisseur zelf op het maakproces; ‘het publiek’ bleef helaas nogal onzichtbaar. Verhoeven verzuchtte hoeveel moeite het had gekost om een verfilmbaar script bij elkaar te krijgen. Hij had van ‘het publiek’ wel 7000 pagina’s script moeten doorploeteren, een sisiphusarbeid, en het had niets opgeleverd. Niets! Wel had het publiek enkele visuele details verzonnen die hij zelf nooit had kunnen bedenken, zoals een bebloede tampon in een volgekotste wc, als ‘onthulling’ dat de wc-bezoekster niet echt zwanger was… Inderdaad, een geniale vondst en ook nog eens helemaal in de stijl van Paul Verhoeven.
De vraag die mij bekroop bij het kijken naar deze film was: zou Verhoeven net zo’n ‘user-generated’ film hebben willen maken met bijdragen van ‘het publiek’ op het vlak van regie, of camera? Maar Barbara, zullen jullie verontwaardigd zeggen: camera is een vak! En regie toch zeker ook! Okee… En scenarioschrijven dan? Is dat geen vak? Hebben mijn collega scenaristen en ik dan voor niets die academische studie of die Filmacademie gedaan, hebben we voor niets jarenlang dag in dag uit aan onze ideeën gesleuteld en ‘s nachts wakker gelegen over de beste plotstructuur, karakters, dialoogzinnetjes? Is dat eigenlijk allemaal dikdoenerij, en kun je net zo goed je buurvrouw vragen het ff voor je te schrijven?
Verhoeven was achteraf teleurgesteld: er zat niet één script bij dat hij wilde verfilmen. Er was geen verhaal uit te bakken. En zonder verhaal geen film, nietwaar?
Ik denk dat hij van te voren had kunnen weten dat het hele idee achter dit project onzin was. Verspilling van tijd, geld en energie. Waarom zou je amateurs iets laten schrijven? Why? Wat levert het op, behalve veel papier- en leeswerk? Verrassing? Mwah. Verrassing bleek vooral lastig te produceren, en ‘het ging alle kanten op’, aldus Verhoeven. Talent dan? Nul! de nieuwe Tarantino zat er niet bij.
Hoe dat komt?
Misschien omdat een goed verhaal vertellen een kunst is, waarvoor een idee, een gevoel, inspiratie of urgentie moet zijn? Een echte reden waarom dat verhaal verteld moet worden? Die echte reden was hier niet.
Of toch ook omdat scenarioschrijven een vak is? Wil jij een amateur aan je auto laten sleutelen, in je sterrenrestaurant laten koken, of je knieoperatie laten uitvoeren?
Waarom willen regisseurs en producenten altijd weer de scenarioschrijver buitenspel zetten? Wat is dat toch? Zijn wij zo lastig? Of is het een geldkwestie? Dan zeg ik: goedkoop is duurkoop. Beste Paul Verhoeven, huur volgende keer gewoon een scenarist in. Het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat.
Barbara Jurgens schrijft scenario’s voor speelfilms (Amazones, First Mission) en voor televisieseries (oa.Fort Alpha, Keijzer en de Boer Advocaten). Momenteel werkt ze aan een tiendelige dramaserie voor de Avro, Decennium.