Nieuw DDG-lid: Daan Veldhuizen

Blog

Dinsdag 10 mei, 2016

Door: Sander Houwen

Daan Veldhuizen maakte onder andere de documentaires Stories from Lakka Beach (2011) en Banana Pancakes and the Children of Sticky Rice (2015). In april was er op NPO 2 een aflevering van Tegenlicht over drones die hij regisseerde. Sinds dit jaar is hij lid van de DDG.

Over Tegenlicht: Invasie van de drones
Ik wilde geen gadget-show maken over wat zo’n apparaat allemaal kan, maar meer een aflevering over de vraag waarom drones zo populair zijn en wat dat betekent. In hoeverre appelleert het aan de droom om te kunnen vliegen? En wat betekent het voor het luchtruim, dat eerst gecontroleerd werd door de staat, maar waar nu ineens een 10-jarig jochie een drone in de lucht kan gooien. Het gaat dus over de democratisering van het luchtruim. Laten we de impact die technologie op ons heeft, ons overvallen? Dat soort vragen.

Ik heb nu films gemaakt zoals Stories from Lakkabeach (Sierra Leone) en Banana Pancakes and the Children of Sticky Rice (Laos). Dat zijn films die zich afspelen in een klein dorpje, binnen een bepaalde arena, in een ander land en die heel karakter-gedreven zijn. Ik ben nu met plannen bezig die veel meer essayistisch zijn en meer vanuit een thema worden opgebouwd. Ik heb dat bij deze aflevering van Tegenlicht ook gedaan. Ik heb in allerlei uithoeken van de aarde informatie verzameld en dat thematisch met elkaar verweven.

Ben je als regisseur afgelopen jaren veranderd?
Het is zo’n groot ding, een film maken. Er komt zoveel bij kijken. Het leuke en fascinerende van documentaire maken is dat je altijd te maken hebt met een realiteit die zich voordoet op een bepaald moment dat je aan het draaien bent. In de aanvraag-fase en de pre-productie ben je aan het proberen om te anticiperen op hoe die werkelijkheid gaat ontluiken. In de productiefase is die realiteit er, moet je ermee dealen en zo goed mogelijk je verhaal maken. Vervolgens is dat het waar je het in de montage mee moet doen. Dat is het mooie en spannende aan documentaire maken en tegelijkertijd super moeilijk. Dat anticiperen op de werkelijkheid, helemaal in een geschreven plan duiken, dat tijdens het draaien weer grotendeels loslaten en de realiteit zich laten manifesteren zoals het is. Doordat ik dat proces een paar keer doorlopen heb, merk ik dat ik er meer grip op krijg. Het begint ietsje makkelijker te worden en dat voelt goed.

Waar krijg je vooral grip op?
Op hoe je dingen aanpakt. Hoe kun je anticiperen op situaties? Hoe kies je een hoofdpersonage? Welke aspecten moet iemand hebben om een mooi karakter te zijn?

Voorbeeld?
Bij Banana Pancakes schreef ik dat we op een gegeven moment een bruiloft zouden filmen. Tamara Vuurmans [co-writer scenario] vroeg toen aan mij waarom ik bij die bruiloft wilde zijn en wat die bruiloft zou vertellen. Toen realiseerde ik me dat ik wilde laten zien dat die gemeenschap bij elkaar komt. Maar die gemeenschap komt ook bij de geboorte van een kind bij elkaar of bij een begrafenis of een community meeting. Toen hoefde ik niet per se op zoek naar een bruiloft, maar kon het ook iets anders zijn dat in de film dezelfde functie zou hebben. Dus het gaat er dan om wat de essentie van de scène is die je voor ogen hebt en hoe je ervoor kunt zorgen dat je die scène kunt draaien. Door die insteek krijg je beter grip op het maken van je film.

Schrijf je je scenario nu minder specifiek?
Nee, ik schrijf het nog steeds specifiek op, maar tegelijkertijd laat ik – ook voor mezelf – doorschemeren wat de essentie is van wat ik wil laten zien. En ik weet niet of mijn plannen er beter van worden, maar voor mezelf voelt het lekkerder.

Wat maakt een karakter geschikt voor jouw documentaires?
Het is belangrijk dat iemand verschillende kanten van zichzelf laat zien. Als een personage bijvoorbeeld altijd druk is en nooit tijd heeft, wordt het een heel eendimensionaal en vervelend karakter. Dan moet je je afvragen: ga ik, door een bepaalde situatie te creëren, dat personage zover krijgen dat die persoon een andere kant van zichzelf laat zien? En wat voor frictie kan ik vinden in het feit dat die persoon altijd druk is? Wat zegt het over de kinderen die die persoon opvoedt? Het is belangrijk dat een personage zich van verschillende kanten laat zien, anders is het geen rond karakter. Dan kun je niet met diegene meeleven en begrijp je diegene niet. Dan wordt iemand een karikatuur.
Daan_Veldhuisen_facebook
Waarom ben je lid geworden van de DDG?
Ik had wat problemen gehad met contracten. Het is goed om daar een beetje achterban bij te hebben en wat meer informatie.

Tegenlicht is uitgezonden. Waar werk je nu aan?
Ik werk op dit moment met name aan twee filmplannen. Voor het ene plan heb ik net subsidie gekregen in het kader van LEF (Mediafonds). Ik doe een beeldend onderzoek naar een aantal bewezen wetenschappelijke theorieën, voornamelijk uit de kwantumfysica, die iets zeggen over hoe de realiteit eruit ziet die wij als mens niet kunnen waarnemen. Dan moet je denken aan dingen als wormholes en de relativiteitstheorie. Het wordt een film waarin een documentair verhaal op een essayistische manier wordt gegoten in een vorm die buiten ons belevingsveld gaat, maar die voldoet aan de wetten die omschrijven hoe onze werkelijkheid in elkaar zit.

Daarnaast ben ik bezig met een film over de geschiedenis van West-Papoea, de laatste Nederlandse kolonie in De Oost. Dat is op heel veel vlakken heel interessant, onder andere vanwege het archiefmateriaal dat beschikbaar is. Het verlies van Indonesië was een nederlaag voor Nederland. Om het Nederlandse volk te laten zien dat wij nog steeds wel macht hadden daar, is Papoea een propaganda-ding geworden. Terwijl Indonesië Papoea graag als provincie had, wilde Nederland dat het onafhankelijk bleef. Nederland heeft het Papoease volk ooit onafhankelijkheid beloofd. Er is een volkslied, een vlag en er zijn verkiezingen georganiseerd. Papoea is echter niet onafhankelijk geworden, maar een Indonesische provincie. Nederland is die belofte dus niet nagekomen.
De NCRV is er destijds naartoe geweest om verslaglegging te doen van ontdekkingsreizen. Hierdoor is er heel veel beeldmateriaal van eind jaren 50, begin jaren 60. Er is veel prachtige kleurenfilm en dat ligt in het archief te verstoffen. Ik vind het interessant om de Nederlander te laten zien zoals we die nu niet meer kennen: als koloniaal. Ik kende die geschiedenis niet eens. De onafhankelijkheidsstrijd is nog steeds aan de gang en nog steeds actueel. Die strijd wordt keihard neergeslagen door Indonesië zonder dat dat echt de media bereikt. Het wordt nog steeds gestreden met de Nederlandse vlag als symbool van de vrijheid. Toen ik dat zag dacht ik: wat bizar dat ik dat niet weet.
Duizenden Papoea’s, die loyaal waren aan de Nederlanders, wonen in Nederland. Degene die de president zou zijn geweest van dat land, woont in een rijtjeshuis in Apeldoorn. Er zijn een heleboel verhalen over die geschiedenis verscholen in Nederland die wij helemaal niet kennen. Ik wil de Papoease gemeenschap in Nederland filmen en dat combineren met beelden van de Nederlander in Papoea van de jaren 60. Mensen die niet helemaal horen waar ze zijn, maar toch daar gekomen zijn omdat de geschiedenis nu eenmaal zo gelopen is. Hier heb ik net een oase-aanvraag voor gedaan bij het Filmfonds. Dus dit is nog heel pril.

Kubrick
Een tijdje terug was er in EYE een tentoonstelling over Stanley Kubrick. Als je dan langs zijn films loopt is iedere film zo anders. Daar heb ik wel bewondering voor. Dat zou ik zelf ook willen. Ik vind het leuk om iedere keer iets anders te doen. Ik kom van de kunstacademie, dus ik ben heel erg bezig met conceptueel denken en vorm. Een verhaal kun je op heel veel verschillende manieren vertellen. Die verhalen die zijn er, maar ik vind het leuk om iedere keer weer een nieuwe manier uit te proberen waarop ik ze vertel.

Door: Sander Houwen

Regisseer jij films of programma's die worden uitgezonden op televisie?

Meld je gratis aan bij auteursrechtenorganisatie VEVAM en ontvang vergoedingen voor je werken!

Sluit je aan bij VEVAM!

Contactgegevens

Dutch Directors Guild
De Lairessestraat 125 sous
1075 HH Amsterdam

kvk: 33298563
tel: +31 (0)6 836 72 215
e-mail: info@directorsguild.nl

Openingstijden:
Het DDG-bureau is doordeweeks telefonisch bereikbaar op van 10.00 – 17.00 uur. Op woensdag zijn we gesloten.