Op woensdag 30 maart 2022 vond in de Tweede Kamer een Rondetafelgesprek plaats over de Auteurswet. Tijdens dit gesprek, geïnitieerd door VVD-kamerlid Ulysse Ellian, werd verplicht collectief beheer voor video on demand (VOD) besproken. Onze voorzitter Maarten Treurniet was hierbij aanwezig om de positie van de regisseurs uit te leggen en te pleiten voor verplicht collectief beheer.
Niet alleen de regisseurs willen graag verplicht collectief beheer: ook voor acteurs en scenaristen is dit een belangrijk speerpunt. Namens hen waren Anna Drijver (acteurs) en Franky Ribbens (scenaristen) aanwezig.
De korte samenvatting: waar draaide dit gesprek om?
De DDG en de andere makerspartijen (zoals auteursrechtenorganisatie VEVAM) strijden voor een wettelijke verplichting om makers auteursrechtelijke vergoedingen te geven als hun film of serie wordt gestreamd via platforms die video on demand (VOD) aanbieden, zoals Netflix en Videoland. Dit gebeurt al wel voor ‘normale’ tv-uitzendingen, maar dus nog niet voor video on demand en hierdoor lopen makers veel inkomsten mis.
Bekijk het hele gesprek hier terug!
Wat is verplicht collectief beheer?
Verplicht collectief beheer betekent dat bij wet is vastgelegd dat regisseurs vergoedingen kunnen ontvangen voor de exploitatie van hun werken via een collectieve beheersorganisatie (CBO). De CBO voor regisseurs is Stichting VEVAM. VEVAM int voor regisseurs (collectief) vergoedingen voor bijvoorbeeld tv-uitzendingen, of het uitlenen van je film via de bibliotheek.
Waarom is verplicht collectief beheer beter?
Bij verplicht collectief beheer moet iedereen die een film of serie exploiteert langs VEVAM om een vergoeding te betalen. Dan hoef je als regisseur dus niet zelf te onderhandelen, maar dat doet VEVAM namens alle regisseurs, namens het collectief dus. Doordat er een verplichting is én er wordt onderhandeld namens een grote groep, is de onderhandelingspositie van het collectief van regisseurs veel beter.
Wie kan een vergoeding ontvangen?
Voor tv-uitzendingen hebben regisseurs dus, naast het honorarium voor hun regiewerk, recht op een aanvullende vergoeding. Niet alleen regisseurs zijn rechthebbenden: ook scenaristen en acteurs krijgen vergoedingen via hun CBO’s. De CBO van scenaristen is Stichting Lira. De CBO van de acteurs is Stichting NORMA. Voor deze makersgroepen zijn deze collectieve vergoedingen een belangrijk deel van hun inkomen. Ben je maker? Sluit je altijd aan bij je CBO! Dit is gratis en kan je veel opleveren.
Hoe is het nu geregeld?
Het collectief beheer voor tv-uitzendingen is dus verplicht en is vastgelegd in de Auteurswet. Op 1 juli 2015 is de Wet Auteurscontractenrecht in werking getreden. Dit is een onderdeel van de Auteurswet. VOD (Video on Demand) is nog niet in die wet geregeld, maar daar zijn vrijwillige afspraken over gemaakt. Voor aanbieders van VOD geldt namelijk het Vrijwillig Collectief Beheer (het ‘VCB-model’). In dit model is afgesproken dat bepaalde hoofdmakers van een film- of tv-werk recht hebben op een aanvullende proportionele vergoeding voor VOD-exploitatie in Nederland. Via een Aanhangsel en een Derdenbeding die aan alle filmcontracten zouden moeten worden toegevoegd, zou een verplichting tot betaling moeten ontstaan. Deze documenten zijn sinds 1 januari 2017 onderdeel van de regeling. Deze regeling blijkt in de praktijk niet te werken, omdat het ingewikkeld is en niet alle partijen zich (vrijwillig) aan deze afspraak willen onderwerpen. Ondanks deze regeling ontvangen makers weinig of geen vergoeding voor VOD-uitzendingen. Het gevolg is dat de makers ook geen extra vergoeding krijgen als hun film of serie miljoenen VOD-streams heeft. Hierdoor valt een groot deel van het inkomen van regisseurs weg.
Wat wordt eraan gedaan?
De afgelopen jaren hebben de DDG en Stichting VEVAM, samen met andere makersverenigingen (o.a. verenigd in Portal Audiovisuele Makers – PAM), gestreden voor verplicht collectief beheer voor VOD en nu werd het eindelijk besproken in de Tweede Kamer. Door COVID-19 lagen de gesprekken hierover al een tijd stil. Alle betrokken partijen lijken het er inmiddels over eens te zijn dat er iets moet veranderen. Nu moet er besloten worden of het bij wet moet worden vastgelegd of dat er een andere constructie bedacht moet worden om makers te compenseren voor uitzendingen via video on demand. De DDG hoopt op een wettelijke verplichting omdat dit de makers het beste beschermt.
Hoe gaat het verder?
Op 13 april 2022 zou er een commissiedebat plaatsvinden in de Tweede Kamer, maar dit debat is uitgesteld. We houden jullie op de hoogte van verdere stappen.
Zin om in het dossier te duiken?
Lees hier alle stukken en ‘position papers’ van het rondetafelgesprek.
DDG-voorzitter Maarten Treurniet in Den Haag
Wijzigingen en typefouten voorbehouden. Aan deze pagina kunnen geen rechten worden ontleend.