Het Groot-Brittannië van – een interview

Blog

Zaterdag 14 maart, 2015

Door: Sander Houwen

In de reeks Het Groot-Brittannië van…’ vertellen vijf Britten vanuit een heel diverse achtergrond over hun land. De serie is  een vervolg op de serie ‘Het België van…’ dat de VPRO in september 2012 uitzond. In een montageruimte op het mediapark vertellen de makers, Marlou van den Berge en Djoeke Veeninga, over het reisprogramma en hoe het idee voor dit format destijds ontstond.
Marlou: “We zaten te brainstormen.”
Djoeke: “Ja, het was echt een brainstorm; we zitten nooit zómaar in de kroeg.”
Marlou: “Deden we dat maar eens.”
Djoeke: “We brainstormen altijd zo goed dat we daarna meteen heel hard moeten werken en nooit meer in die kroeg terecht komen… Hahaha!”
Marlou: “De zuiderburen hadden geen regering en economisch ging het goed. Toen rees bij ons de vraag of een land wellicht beter af zou zijn zónder regering. Tegelijkertijd dachten we: er zijn heel veel reisprogramma’s bij de VPRO die verre exotische oorden laten zien; het is ook wel eens leuk om te weten wie onze buren zijn. En zo ontstond het idee voor de eerste serie over België.”
HGBV_4'
Djoeke: “De hoofdredactie vond België een heel goed idee. Het ging alleen nog om de vraag in welke vorm het gegoten moest worden. Je kunt ervoor kiezen het met één hoofdpersoon te maken, zoals dat natuurlijk vaak gebeurt met reisseries. Maar het is ook wel eens leuk als we naar een nieuwe vorm zoeken. Dat het niet altijd een Nederlander is die je bij de hand neemt en een land laat zien. Inmiddels hadden we contact gezocht met David van Reybrouck, een van onze hoofdpersonen. Eerst dachten we nog dat hij misschien een heel geschikte gids zou zijn voor de hele serie. Maar al snel verzonnen we dat het ontzettend leuk zou zijn als je in de ene aflevering een bepaald persoon ziet en in een volgende aflevering weer een heel ander hoofdpersoon met een heel ander interessegebied. En zo kwamen we op dit format. Het is een heel simpel en leuk idee.”
Nu is er een nieuwe serie: Het Groot Brittannië van… Opnieuw laten vijf hoofdpersonen hun land zien vanuit een geheel eigen perspectief.
Marlou: “Deze serie is beter dan ‘Het België van…’. Daar hadden we de hoofdpersonen minder goed neergezet, merkten we achteraf. Het was voor de kijker niet helemaal duidelijk dat het om een beeld van België ging, gezien door de ogen van vijf hoofdpersonen en waarom er voor deze hoofdpersonen gekozen was. Ze werden geïntroduceerd met een andere stem waardoor het wat afstandelijker overkwam. In deze nieuwe serie introduceert iedereen zichzelf. Daardoor zetten we de hoofdpersonen in het begin van elke aflevering heel sterk neer. Op die manier weet je met wie je op stap gaat, door welke ogen je gaat kijken en wat de noodzaak is.”
Djoeke: “En welk gebied ze van Groot Brittannië laten zien; dat scheelt ook. We hebben nu veel duidelijker gekozen: Ken Livingstone laat Londen zien, met Cora Bissett reizen we door Schotland en Clive Stafford Smith ontmoeten we aan de Zuid-West-kust. De aflevering met Kate Williams is niet zozeer geografisch bepaald, maar wel heel duidelijk met één thema, namelijk afkomst. En tot slot hebben we Sathnam Sanghera die over de stad Wolverhampton en haar migratiegeschiedenis vertelt.”
Marlou: “In België hebben we veel aandacht besteed aan kunst. Dan gingen we bijvoorbeeld met iemand naar een museum. Met Ken Livingstone hebben we het vooral gehad over de huizencrisis en de financiële markten en dan past een museum niet in dat thema. Er is dan geen noodzaak om daar heen te gaan. Hoe leuk het ook is om iemand over de trots van zijn land te laten vertellen.”
Pas op het laatste moment werd duidelijk dat de nieuwe serie er ging komen.
Djoeke: “We waren er al heel lang over in gesprek, maar een beslissing werd door allerlei omstandigheden steeds een tijdje uitgesteld. In februari of maart 2014 kregen we te horen dat we het plan konden gaan maken zodat het ingediend kon worden. We moesten wel met namen komen, ook van mensen die in principe al “ja” hadden gezegd. Zonder voorlopige toezeggingen kon niemand ja of nee zeggen tegen het plan, ook de netmanager niet. In een paar weken tijd moesten we in elk geval een stuk of drie definitieve hoofdpersonen hebben.
Hoofdpersonen vinden was moeilijk voor deze serie. Wij hadden lijsten met namen van mensen van wie wij dachten: dat is leuk om mee door Engeland te reizen. Maar ja… je komt aan met een behoorlijk ingewikkeld verzoek. Je vraagt minimaal 4 tot 5 dagen van iemands tijd. Dat is echt veel. En dan verlang je soms ook nog van iemand dat hij of zij het halve land met je doorreist. Daarnaast vragen we de mensen om van tevoren heel erg mee te denken. Wat gaan we doen? Waar gaan we heen? Want dat is iets wat we zoveel mogelijk uit de hoofdpersonen zelf proberen te krijgen. Aan het eind vragen we ook nog of ze voice-overs willen inspreken, wat nog best een inspannend ding is bij zo’n serie. Veel moet namelijk met behulp van voice-overs aan elkaar gepraat worden. Je vraagt dus behoorlijk veel van mensen. En dat dan in ruil voor uitzending in een onbekend land, bij een voor hen onbekende omroep, voor een honorarium dat voor Engelse begrippen heel laag is.”
In de research-fase werden Djoeke en Marlou bijgestaan door correspondent Lia van Bekhoven. Zij hielp met het benaderen van geschikte kandidaten zoals schrijvers en politici.
Djoeke: “Het is een heel arbitrair gebied natuurlijk, want je moet toch met een paar namen komen die mensen een beetje aanspreken. Tegelijkertijd is dat heel lastig, want wie spreekt nou echt een heel groot publiek aan. Ik bedoel: noem jij nou eens een Brit waarvan je meteen vermoedt dat die een groot aantal mensen aanspreekt.”
Elton John
Djoeke: Elton John, ja…
HGBV_3'
Djoeke: “Het is dus behoorlijk ingewikkeld om geschikte personen te vinden. Dan belden wij met Lia en dan zeiden we: nou, we hebben weer iemand bedacht en dan zei ze: too big, too big…
Marlou: “Je kon soms mensen niet eens bereiken. In Engeland zitten namelijk overal agenten tussen. Ik denk dat we heel vaak op het stapeltje doe maar niet zijn beland.”
Djoeke: “Bij de mensen die echt big zijn kom je niet verder dan de assistent van de assistent van de agent. En die zegt dan heel vriendelijk: O, nice… leuk dat jullie belangstelling hebben. En vervolgens hoor je nooit meer iets. Uiteindelijk hebben we vooral gekozen voor het verhaal dat mensen konden vertellen.”
Hoewel het niet meeviel bekende Britten te strikken was de medewerking van Ken Livingstone wonderbaarlijk snel in kannen en kruiken.
Djoeke: “Ik had via via zijn 06-nummer gekregen, dus ik belde hem gewoon op en ik zei: we willen dit en dit… En toen zei hij: dat is goed, stuur maar een mail. Hij vond het eigenlijk meteen een goed idee. Kate Williams was ook een heel direct toegankelijk persoon met wie we konden skypen en zo. Dat was wel heel fijn. Ook zij stemde vrij snel in. Net als Clive Stafford Smith, die eigenlijk meteen geïnteresseerd was.
Met name in Schotland hebben we wat langer gezocht. Maar uiteindelijk via via Cora Bissett gevonden. En toen dachten we: ja, we gaan nu niet meer moeilijk zitten doen over of mensen zo’n naam wel of niet kennen, want wij kennen al die namen eigenlijk ook niet. En als je aan mensen vraagt wie Clive Stafford Smith is, dan kennen weer heel veel mensen hem niet, terwijl het in andere kringen weer een beroemd persoon is. Dus ik dacht: we houden ermee op.”
Aanvankelijk was het idee om de serie in oktober 2015 uit te zenden. Eind mei 2014 kreeg het project groen licht en werd tegelijkertijd duidelijk dat het al in februari uitgezonden zou gaan worden. Marlou moest die zomer nog een film afmaken en ook Djoeke kon pas eind juni beginnen met de research. Na de zomer konden de opnames beginnen.
Marlou: “We hebben vanaf september drie reizen gemaakt van 10 à 15 dagen.”
Djoeke: “We hadden een heel ingewikkelde logistiek. Als ik die call sheets nu terugzie denk ik: hoe hebben we dat in godsnaam allemaal voor elkaar gekregen.”
Marlou: “Ja, soms filmden we wel twee mensen op één dag. Dan moest je echt even schakelen van onderwerp.”
Djoeke: “Dan waren we in Schotland en kwamen we op de terugweg langs Manchester. Dan dachten we: laten we dan ook maar meteen dat en dat met die en die gaan doen. En als we dan toch langs Birmingham komen, dan kunnen we ook alvast een dagje met Kate Williams filmen. En dat dan voor een heel andere aflevering waar we nog helemaal niet in zaten. Dat was eigenlijk best wel pittig.”
HGBV_1'
En dan komt de montage.
Marlou: “We spotten altijd heel goed voor. We maken een redelijk strenge selectie zodat we in de montage met de editor niet naar al het materiaal gaan kijken, want daar heb je geen tijd voor. We hebben per aflevering 15 dagen om te monteren, exclusief post-productie. Uiteindelijk kijk je naar ongeveer 2 à 2,5 uur materiaal, waar je 44 minuten van moet snijden.
Djoeke: “Bij de laatste aflevering had ik helemaal geen tijd meer om te spotten. Ik kwam net uit de montage van de aflevering met Kate Williams en toen had ik nog twee dagen die nog opgingen aan afwerkingsdingen zoals ondertiteling en zo. Toen moesten we al met de laatste aflevering beginnen.”
Het Groot-Brittannië van… (NPO 2) staat geprogrammeerd tegenover Boer Zoekt Vrouw (NPO 1) dat ruim 4 miljoen kijkers trekt. Ondanks dat haalde aflevering 3 en 4 respectievelijk 329.000 en 325.000 kijkers. Maakt het wat uit?
Marlou: “Het is een beetje bizar, want enerzijds voel je wel die druk. Het is in Hilversum best belangrijk hoeveel kijkers je haalt. Er is een soort marktaandeel-target, dat wij van tevoren niet weten. Maandagochtend krijgen we een mail met de kijkcijfers. Daarin staat dan: jullie hebben zoveel kijkers gehaald… het marktaandeel is zus en zoveel… en dan heb je het wel of niet gehaald. Nou, in ons geval hebben we dat dan niet gehaald.”
Djoeke: “Voor zo’n slot ligt het marktaandeel gewoon vast, hoor.”
Marlou: “Wist jij van tevoren wat het marktaandeel was?”
Djoeke: “Kan me ook helemaal niks schelen.”
Marlou: “Wij hebben tijdens de uitzending voornamelijk naar het tweede scherm gekeken. Omdat je toch wilt weten hoe er getwitterd wordt en of er veel wordt gereageerd. Je hebt tenslotte acht maanden aan die serie gewerkt. Er waren heel veel positieve reacties. Mensen vonden het goed en leuk en er waren felicitaties van de omroep. Dus je bent nog helemaal in zo’n lekkere roes. En dan ineens boink… die mail op maandagochtend: U heeft het marktaandeel niet gehaald. Het voelde een beetje als een klap met een botte bijl.”
En wat vonden de VPRO en de netmanager?
Marlou: “De VPRO zegt dat het veel meer om de inhoud gaat; dat het een goed en mooi programma is. En ook de netmanager zegt dat, dat het belangrijk is dat dit verhaal verteld wordt. Dus het is een beetje dubbel.”
Djoeke: “Maar van het marktaandeel weet je het van tevoren, hoor, dat je dat niet haalt. Want heel veel vpro-programma’s halen dat marktaandeel niet. Dat marktaandeel wordt gewoon heel hoog gezet. Dat is een soort stimulans. Ze gaan dat niet per programma helemaal op jou afstemmen. Bij de NPO zijn ze dolblij als je drie keer je marktaandeel haalt. Of als je het zo doet als Boer Zoekt Vrouw, die haalt dat geloof ik wel tien keer of zoiets. Als je 4.1 miljoen kijkers hebt, haal je héél erg je marktaandeel.”
Marlou: “Nee, het is ook weer niet zo dat als je onder je marktaandeel zit dat je hierna geen serie meer mag maken. Dus zo dwingend is het ook weer niet.”
Maar het lijkt me wel heel fijn dat een VPRO en een netmanager zeggen: boeien… het is een tof programma.
Djoeke: “Tuurlijk, dat is eigenlijk het allerbelangrijkste.”
HGBV_5'
In de slotaflevering (zondag 15 maart om 20.15 uur op NPO 2) staat schrijver Sathnam Sanghera centraal.

De Indiaas-Britse schrijver komt uit Wolverhampton, ooit een bloeiende industriestad in de Midlands, waar na de onafhankelijkheid van India een grote groep immigranten terechtkwam. Hij laat ons deze stad zien, waar in de jaren zestig de politicus Enoch Powell een beroemde rede hield tegen massamigratie. Is dit te vergelijken met de UKIP, de partij die tegen migratie en EU-lidmaatschap strijdt? Het zijn in elk geval belangrijke thema’s voor de verkiezingen in mei 2015. (bron: website VPRO)

Klik hier om alle afleveringen terug te kijken. Op de site staan ook interessante scènes die niet in de afleveringen te zien zijn.

Door: Sander Houwen

Regisseer jij films of programma's die worden uitgezonden op televisie?

Meld je gratis aan bij auteursrechtenorganisatie VEVAM en ontvang vergoedingen voor je werken!

Sluit je aan bij VEVAM!

Contactgegevens

Dutch Directors Guild
De Lairessestraat 125 sous
1075 HH Amsterdam

kvk: 33298563
tel: +31 (0)6 836 72 215
e-mail: info@directorsguild.nl

Openingstijden:
Het DDG-bureau is telefonisch bereikbaar op:
maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 13.00 – 17.00 uur.